Гутадгу Билик - Хошбәхтлијә Апаран Елм

Бу китаб чох әзиз бир китабдыр. Чин һакимләринин һикмәтләри, Мачин алимләринин ше'рләри илә бәзәнмишдир. Бу китабы охујан вә бејтләри башгаларына билдирән шәхс китабын өзүндән дә јахшы вә әзиздир. Чүнки Чин, Мачин алимләри вә һәкимләри бу фикрә шәрикдирләр ки, Мәшриг вилајәтиндә, ҹәми Түркүстан елләриндә Буғра хан дилиндә, түрк ләһҹәсинҹә бу китабдан јахшысыны һеч ким јазмамышдыр. Бу китаб һансы падшаһа, ја һансы иглимә чатдыса, фөвгәл'адә вә нәһајәтсиз ҝөзәл олдуғу үчүн о елләрин һакимләри вә алимләри тәрәфиндән гәбул олунду вә һәр бири она дүрлү ад вә ләгәб вердиләр. Чинлиләр «Әдәбүл-мүлүк» ады вердиләр. Мачин мәлиҝинин һәкимләри «Ајинүл-мәмләкәт», мәшриглиләр «Зинәтүл-үмәра» дедиләр. Иранлылар «Шаһнамеји-түрки», бә'зиләри дә «Пәнднамеји-мүлук» адландырдылар. Туранлылар исә «Гутадгу билик» дедиләр. Бу китабы тәсниф едән Баласагун шәһәриндә доғулмуш диндар вә мө'мин бир шәхсдир. Амма бу китабы Гашгар елиндә тамамлајыб, Табгач Буғра хан һүзуруна чыхармышдыр. Мәлик Буғра хан да ону ағырлајыб-әзизләјиб өз Хас Һаҹиблијини она вермәк лүтфүндә булунмушдур. Онун үчүн дә Јусиф Улу Хас Һаҹиб ады вә саны дүнјаја јајылмышдыр.

Бу әзиз китаб дөрд улу вә ағыр тәмәл үстүндә бина тутмушдур. Бириҹиси әдаләт, икинҹиси дөвләт, үчүнҹүсү ағыл, дөрдүнҹүсү исә гәнаәтдир. Мүәллиф бунларын һәрәсинә түркҹә бирәр ад вермишдир. Әдаләтә Ҝүндоғду Елик (Һөкмдар - тәрҹ.) адыны верәрәк, ону падшаһ мәртәбәсиндә тутмушдур. Дөвләтә Ајдолу адыны вериб, вәзир мәгамына гојмушдур. Ағылы Өјдүлмүш адландырыб вәзирин оғлу вә гәнаәтә Одгурмуш адыны вериб, вәзирин гардашы һесаб етмишдир. Мүәллиф өз фикирләрини онлар арасында суал-ҹаваб шәклиндә ифадә етмишдир ки, охујанын көнлү ачылыб мүәллифи хејир-дуа илә јад етсин.